گیج زدن خودرو و عدم تعادل آن یکی از مشکلات رایجی است که رانندگان در تجربه رانندگی با آن مواجه می‌شوند. این مسئله باعث می‌شود خودرو هنگام حرکت، مخصوصاً در پیچ‌ها، دست‌اندازها و سرعت‌های مختلف، به درستی کنترل نشود و احساس ناامنی و خستگی بیشتری به راننده منتقل شود. در این مقاله از تکتاز خودرو به‌صورت جامع به بررسی علت‌های اصلی گیج زدن و عدم تعادل خودرو و راهکارهای مؤثر برای رفع این مشکل می‌پردازیم.
گیج زدن خودرو چیست و چرا اهمیت دارد؟
گیج زدن خودرو حالتی است که فرمان خودرو یا بدنه آن تمایل به کشیده شدن به یک طرف دارد و خودرو در مسیر مستقیم، خطی صاف حرکت نمی‌کند. این ناپایداری وضعیت رانندگی موجب کاهش ایمنی، افزایش مصرف سوخت، و ساییدگی نامتوازن لاستیک‌ها می‌شود و در بلندمدت هزینه‌های قابل توجهی برای مالک خودرو به همراه خواهد داشت.
دلایل اصلی گیج زدن و لرزش فرمان خودرو
1. نامتعادل بودن یا کم بودن باد لاستیک‌ها
یکی از ساده‌ترین و شایع‌ترین دلایل گیج زدن خودرو، بالانس نبودن چرخ‌ها و همچنین کم‌بودن باد تایرها است. وقتی تایرها به‌درستی باد نشده باشند، فشار ناهمگون آنها باعث می‌شود خودرو نتواند به صورت صاف حرکت کند. همچنین اگر چرخ‌ها به درستی بالانس نشوند، در سرعت‌های بالا لرزش‌های شدیدی ایجاد شده و فرمان گیج می‌زند.
2. تنظیم نبودن زوایای چرخ‌ها (کمبر، کستر و توئی)
تنظیم نبودن زوایای چرخ‌های جلو، باعث کشیده شدن فرمان به سمت راست یا چپ می‌شود. زاویه‌های تنظیم‌شده در سیستم جلوبندی، برای حفظ تعادل خودرو ضروری است و در صورت به هم‌خوردگی، خودرو به طور نامنظم در جاده حرکت می‌کند.
3. خرابی و فرسودگی سیستم تعلیق
سیستم تعلیق شامل کمک‌فنرها، فنرها، بوش‌ها و ساچمه‌ها است که کاری کلیدی در جذب ضربه‌ها و حفظ ثبات خودرو دارند. اگر کمک‌فنرها یا فنرها آسیب دیده یا بوش‌ها فرسوده شوند، خودرو در عبور از دست‌اندازها و پیچ‌ها گیج می‌زند و عقب خودرو ممکن است به‌شکل ناپایداری حرکت کند.
4. مشکلات در سیستم فرمان و اجزای مرتبط
خرابی دنده فرمان، بوش‌های فرمان، کینگ پین و میل تعادل، باعث ایجاد لقی و بازی در فرمان شده و حس گیج بودن خودرو را افزایش می‌دهد. اینگونه خرابی‌ها موجب کاهش دقت فرمانپذیری و عدم توانایی کنترل مناسب خودرو می‌شوند.
5. فرسودگی یا آسیب لاستیک‌ها
لاستیک‌های فرسوده، باد شده به صورت نامتوازن، یا دارای آسیب مثل برآمدگی یا ترک به راحتی تعادل خودرو را بر هم می‌ریزند و باعث می‌شوند خودرو در مسیر مستقیم حرکت نکند.
گیج زدن خودرو در شرایط مختلف
-
گیج زدن هنگام عبور از دست‌انداز: معمولاً به دلیل خراب بودن بوش طبق‌ها و سیبک‌ها رخ می‌دهد. این قطعات اتصال سیستم تعلیق را به بدنه خودرو برقرار می‌کنند و فرسودگی آنها به ثبات خودرو لطمه می‌زند.
-
گیج زدن عقب خودرو در پیچ‌ها: زمانی که کمک‌فنرهای عقب خراب شوند، عقب ماشین در پیچ‌ها پایینی و ناپایدار خواهد بود و خودرو احساس “خالی کردن” می‌دهد.
-
کشیده شدن فرمان به یک سمت: این حالت معمولاً ناشی از تنظیم نبودن باد لاستیک‌ها، بالانس نبودن چرخ‌ها، یا تنظیم نادرست زوایای چرخ است.
چگونه گیج زدن و عدم تعادل خودرو را رفع کنیم؟
-
تنظیم و بررسی باد و بالانس لاستیک‌ها: ابتدا سطح باد لاستیک‌ها را بررسی و تنظیم کنید و چرخ‌ها را برای بالانس کردن به کارگاه‌های معتبر بسپارید.
-
تنظیم زوایای چرخ‌ها: موقعیت صحیح چرخ‌ها توسط دستگاه تنظیم زاویه چرخ (Alignment) تنظیم شود تا خودرو در مسیر مستقیم حرکت کند.
-
بازرسی سیستم تعلیق: کمک فنرها، فنرها، بوش‌ها و سایر اجزا بررسی و در صورت نیاز تعویض یا تعمیر شوند تا جذب ضربه‌های جاده به درستی صورت گیرد.
-
بررسی سیستم فرمان: تمامی اجزا مرتبط با فرمان از جمله بوش‌ها، دنده فرمان، کینگ پین و میل تعادل باید توسط کارشناس چک شده و در صورت وجود لقی یا خرابی تعمیر یا تعویض شود.
-
تعویض لاستیک‌های فرسوده: در صورت آسیب دیدن یا ساییدگی شدید لاستیک‌ها، حتما لاستیک‌ها را تعویض کنید.
نکات مهم برای پیشگیری از گیج زدن خودرو
-
بازدید دوره‌ای سیستم تعلیق و فرمان خودرو توسط مکانیک ماهر بسیار مهم است.
-
تنظیم باد و بالانس لاستیک‌ها حداقل هر ۱۰ هزار کیلومتر و یا پس از تعویض چرخ‌ها یا تایرها انجام شود.
-
مراقبت از کیفیت جاده و عدم عبور سریع از دست‌اندازها و چاله‌ها تا حد امکان، به حفظ سلامت سیستم تعلیق کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
گیج زدن خودرو و عدم تعادل فرمان نه تنها باعث ایجاد حس ناراحتی در رانندگی می‌شود، بلکه از نظر ایمنی هم می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. عوامل متعددی از جمله وضعیت لاستیک‌ها، تنظیمات زاویه چرخ‌ها، سلامت سیستم تعلیق و فرمان، و میزان باد تایرها در این مشکل تاثیرگذارند. با انجام معاینات فنی دوره‌ای و رفع به موقع مشکلات، می‌توان خودرو را به تعادل مطلوب رساند و تجربه رانندگی ایمن‌تر و راحت‌تری داشت.
اگر شما هم با مشکل گیج زدن خودرو یا ناپایداری در فرمان مواجه هستید، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا تنظیم باد و بالانس لاستیک‌ها را بررسی کنید و در صورت نیاز، به کاربلدهای تعمیرات ماشین مراجعه نمایید تا مشکل جدی‌تر نشود و هزینه‌های اضافی برای شما به بار نیاید.
کروز کنترل تطبیقی (ACC) چیست؟ بررسی کامل عملکرد، ایمنی و روش استفاده